Depreme 360 derece açıyla bakmak gerekir
Depreme 360 derece açıyla bakmak gerektiğini söz eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Sadece yer bilimleri açısından bakma eğilimi korkuyu artırıyor. Sarsıntı sonrası psikoloji üç basamaktan oluşuyor. Birinci 15 gün içerisinde yaşanan akut gerilim doğaldır ve çoklukla zaten düzelir. Şayet bu durum dört haftayı aşarsa, posttravmatik gerilim bozukluğu riski ortaya çıkar. Sekiz haftayı geçtiğinde ise profesyonel klinik yardım alınması gerekir” dedi.

Deprem korkusu kişilik yapısına nazaran farklılık gösteriyor
Deprem kaygısının kişilik yapısına nazaran farklılık gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Tarhan, bazı şahısların dışarıdan sakin görünmesine karşın içsel panik yaşayabileceğini, bu çeşit durumlarda soğukkanlılığın bir savunma sistemi olduğunu, lakin tahlil bulunamadığı takdirde kronik gerilime dönüşebileceğini belirtti. Zelzele dehşetinin artmasında belirsizlik, çaresizlik ve ümitsizlik hislerinin büyük tesiri olduğuna işaret eden Prof. Dr. Tarhan, Japonya örneğine vererek, güçlü sistemlerin, toplumun zelzele korkusunu azaltmada tesirli olduğunu söyledi.

Sorgulamadan inanmamak lazım!
Deprem iddialarıyla ilgili kamuoyunda yapılan çelişkili açıklamaları da kıymetlendiren Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti: “Her uzman kendi penceresinden bakarak açıklamalar yapıyor. Bu cins bilimsel tartışmaların ekranlarda değil, uzmanlar ortasında kapalı ortamlarda, bilimsel platformlarda yapılması gerekiyor. Resmi kurumlar, uzman görüşlerini bilimsel datalar ışığında değerlendirip toplumla net, itimat verici bir lisanla paylaşmalı. Aksi takdirde halkta daha fazla dert ve güvensizlik oluşuyor. Biri diyor ki ‘İstanbul’u terk edin’. Oburu ‘Geçti bitti.’ Bunu söylerken yalnızca kendi penceresinden bakıyorlar. En makûs senaryoya nazaran hareket ediyorlar. En berbat senaryoya karşı kendi ruh halini topluma yansıtıyor. Onun için şu andaki sarsıntı uzmanlarının söylediklerinin hepsini sorgulamadan inanmamak lazım. Yani fazla optimist olanı da fazla karamsar olanı da.”

Topluma yeni gerilim faktörleri eklendi
Deprem sonrası oluşan kronik gerilimin toplum üzerinde önemli tesirler oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Tarhan “Toplumda kronik bir mutsuzluk hali var. Zati çalkantılı bir toplumuz, buna yeni gerilim faktörleri eklendi. Bu cins durumlar küme gerilimi oluşturur ve sonuçta tartışmalar, arbedeler ve şiddet olayları artar” dedi. Toplumda aslında var olan kabahat oranlarının daha da artabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Tarhan, bu üzere devirlerde liderliğin kritik rol oynadığını tabir etti. Prof. Dr. Tarhan, “Toplum, yöneticilere ve karar vericilere itimat duymazsa kriz daha da derinleşir. Önderler gerçekleri gizlerse dert artar. İnancın kaybolduğu yerlerde kimse rahat edemez. Şu an Türkiye’de zelzeleyle ilgili plan ve projeler hazırlandı hissi oluşmadı” tabirlerini kullandı.

Deprem sonrası bağlantı sistemlerinin yetersiz kaldığı istikametindeki tenkitleri de pahalandıran Tarhan, “İnternet ve telefon sınırları çöktü. Sonrasında yalnızca özürler geldi. Bu tıp afetlere hazırlıkta devletin düzenleyici ve denetleyici rolü çok değerli. Vatandaş vergisini ödüyor; karşılığında tesirli kriz idaresi bekliyor” diye konuştu.

Deprem için beyin idmanları önerisi
Deprem kaygısıyla baş etmek için “kabul egzersizleri” yapılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Tarhan, Japonların da kullandığı ‘Acceptance Commitment Therapy’ (Kabul ve Kararlılık Terapisi) tekniklerini önerdi. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, idmanların temel adımlarını şöyle açıkladı: “Korkuya şefkatle yaklaşmak; kaygıyı reddetmek yerine onu kabul etmek gerekiyor. Bilhassa çocuklar, ebeveynlerinin reaksiyonlarına nazaran şekilleniyor. Anne-baba serinkanlı olursa çocuk da kaygıyı daha kolay yönetiyor. Nefes ve kas gevşeme antrenmanları; vücutla bağlantı kurarak geçmişte aşılmış gerilimli durumları hatırlamak, şükran hissini artırmak kıymetli. ‘Şu anda sağlıklıyım, şu anda şuurum yerinde’ üzere olumlu fikirler zihni rahatlatır. Zihinsel sığınak oluşturmak; büyük bir mananın kesimi olduğunu hissetmek şahsa güç verir. İnanç sistemlerinde olduğu üzere yüksek bir varlığa güvenmek, kozmosta bir sistem olduğunu görmek insanı rahatlatır. Panik anında yalnız olmadığını bilmek çok değerli.”