CNN TÜRK’ten Kaan Temeltaş’a konuşan Zelzele Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy şunları söyledi; Dünden beri sarsıntı aktivitesini özetlemek gerekirse; Tüm bu aktiviteler Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi içindeki kısmında bilhassa Kumburgaz fayı üzerinde gerçekleşti. Kumburgaz fayı dediğimiz bu fay 40 km. uzunluğunda. Bunun batı ucunda 11-12 km’lik kısmında meydana gelen aktiviteler. Öncüsü, ana şoku, artçıları hepsi 11-12 km’lik Kumburgaz fayının batı kısmında meydana geldi.
ARTÇILAR BÜYÜR MÜ, KÜÇÜLÜR MÜ?
Sanırım 200’e yakın aktivite var bu kırığın üzerinde. Bu artçı şoklar bir mühlet daha devam edebilir, bir haftalık mühlet içerisine yayılabilir. Dünküler bayağı güçlüydü. 4.5’in üzerinde hatta 5.9’a varan aktivite vardı. Bundan sonraki aktivite büyür mü, küçülür mü? Bu bahiste yanıt vermek o kadar kolay değil. Zira şu anda zelzele aktivitesi süreci içindeyiz ve bu sarsıntılar de olmaya devam ediyor, edecek de. Şayet bunların dağılımında değişiklik olursa elbette farklı yorumlamak gerekir. Bunu da fakat olduğu takdirde paylaşabiliriz.
UZMAN İSİMLERİN FARKLI GÖRÜŞLERİ HAKKINDA NE DİYOR?
Bilimde bu tartışmalar her vakit olur. Biz çok alışkınız da tabi kamuoyu alışkın olmadığı için farklı konuşuluyor. Lakin bilgiler üzerinden konuşmak gerekiyor. Birincisi; Marmara’dan bağımsız olarak Kuzey Anadolu Fayı’nın azamî zelzele oluşturma kapasitesi 8 büyüklüğünde. Dolayısıyla Marmara Denizi içinden geçen Kuzey Anadolu Fayı’nın da bunun devamı olduğunu düşündüğümüzde Marmara Denizi içinde sarsıntı büyüklüğünün ‘6.5’i geçmez’ denmesi çok anlaşılır bir şey değil. Teknik ve bilimsel olarak… Büyük bir sarsıntı oluşturma kapasitesi var. Geçmişte olmuş. Gelecekte de olabilecek bir şey. Bir sefer bunu kabul etmek gerekiyor.
İkincisi şuydu; 6.2’den sonra yeni daha büyük bir sarsıntı meydana gelebilir mi? Bunu bilemeyiz. Lakin artçıları izleyerek bunun gidişine, fay üzerindeki dağılımına bakarak tahminen yeni bir şeyler söylenebilir.
6.2’LİK SARSINTI BEKLENEN BÜYÜK İSTANBUL SARSINTISININ GÜCÜNÜ ALDI MI?
Bir ölçü lakin o ölçü nedir? 7.2 sarsıntı bekliyorsa bu zelzelenin lakin 32’de 1 kadar gücünü almıştır 6.2. Hasebiyle 31 tane daha 6.2 büyüklüğünde zelzele olacak ki bu enerjiyi alacak. Hasebiyle bu türlü bir güç bu fay zonu üzerinde var. Ancak bu gücün çabucak 6.2’den sonra çıkacağını söylemek de bir kehanet olur. Yalnızca teknik bir mümkünlük. O yüzden büyük zelzelenin tetikleneceğini 6.2’den sonra söylemek kolay değil.
ARTÇI SARSINTILAR NE KADAR SÜRECEK?
Bence en az bir hafta bunları yaşabiliriz. Ondan sonraki aktiviteler de Marmara Denizi’nin olağan aktiviteleri olarak kabul edilebilir.
Bu bir manada ucuz atlatılmıştır. Marmara Denizi’nin zelzele kapasitesini küçümsememek, göz gerisi etmemek, bütün her şey bitti, oldubitti demek de mümkün değil.
İSTANBUL SARSINTI RİSK HARİTASI
Kuzey Anadolu Fayı’nın devamında bize gösteriyor. Burada açı değiştirerek, Adalar’a hakikat segment dediğimiz bir kısım var. Oradaki kısmı gösteriyor. Bu Adalar kısmında bildiğimiz en son zelzele 1894 sarsıntısıydı. Ancak batı kısmında şimdi bir kırılma yok. Bu sarsıntılar elbette oluyor.
Tekirdağ civarlarında Şarköy’de 1912 zelzelesi var. Onunla Adalar ortasında bölgede şimdi kırılma yok. Kırılmaya aday kısım 140 km kadar. O uzunluktaki fayın yalnızca Kumburgaz segmenti kısmında yani 40 km’lik kısımda bu aktiviteler oluyor. Bu harita da faya olan uzaklığa nazaran yapılmış büsbütün gerçek kabul edebileceğimiz bir harita değil bu. Buna taban haritasını yerleştirdiğimizde bu değişir. Lakin rastgele bir zelzelede bile en fazla etkilenecek yerler Avrupa yakası ve Anadolu yakasında kıyı kısımlarıdır. Kuzeye gerçek bu tesir azalacaktır.
OLASI TSUNAMİ İDDİASI
Tsunami mümkünlüğü da var. 6.2’de çok besbelli olmasa da Boğaz’da kıyılar da bir deniz çalkantısı olduğunu biliyoruz, dalgalanmalar var. Deniz tabanındaki hareket yüzeyde bir su hareketine neden olduğunu biliyoruz. Tipik bir su hareketi gelişmedi ancak bu hususta ikaz da verildi. 6’yı 6.5’i geçen sarsıntılardan sonra özellikle Marmara Denizi içerisinde denizaltı heyelanı oluşursa tsunami dalgaları oluşabilir. Bu 6.2’de de tsunamiye benzeri zayıf bir dalga akıntısı var.
