Sevgi Çavuşoğlu- Barajlardaki doluluk oranları, şubat ayından bu yana tesirli olan yağışlarla değerli ölçüde arttı. Lakin uzmanlar, yaz aylarında beklenen çok sıcaklar ve yağışların azalması nedeniyle su kaynaklarındaki riskin devam ettiğini belirtiyor.

Barajların doluluk oranının yükselmesinin kuraklık riskine karşı kâfi olmayacağını belirten Etraf Mühendisi Prof. Dr. Ece Ümmü Deveci, yer altı su kaynaklarının desteklenmesi gerektiğini, öbür bir tahlil olmadığını vurguladı: “Barajlardaki suyun yüzde 10’u konutta kullandığımız musluk ve içme suyuna gidiyor. Yüzde 20-30 ortası da endüstride ve geriye kalan kısmı da tarımda kullanılıyor. Kuraklık yaşanması durumunda tarıma ve endüstriye harcanan su ölçüsünden ötürü barajların anlık doluluk oranları genel manada su gereksinimimizi karşılamaya yetmez.”

Çevre Mühendisi Prof. Dr. Ece Ümmü Deveci

Hatlardaki kaçaklar

İçme suyu sınırlarındaki kaçaklara dikkat çeken Deveci, Bodrum’un yüzde 80 oranla en yüksek kaçak oranına sahip kentlerden biri olduğunu belirtti. Deveci, “Bu durum, altyapıdaki eksikliklerden kaynaklanıyor. Son yıllarda kaçakları azaltmak için çalışmalar yapıldı ve makul bir düzeye kadar düşürüldü. Lakin yaz aylarında artan su tüketimi nedeniyle suyun yetersiz kaldığı görüldü. Bu gelişmeler, Türkiye’nin su kaynakları konusunda önemli meşakkatler yaşandığını gösteriyor” dedi.

Tarımda akıllı sulama sistemleri ve damla sulamanın zarurî hale getirilmesi ve klasik sulama tekniğinin yasaklanması gerektiğini vurgulayan Deveci, dokumacılıkta de su kullanımının kısıtlanması gerektiğini belirtti: “Türkiye dokuma kesiminde dünya çapında değerli bir yere sahip. Bu kesimler çok yüksek ölçüde su tüketiyor. Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında suyun yine kullanımı giderek daha fazla ehemmiyet kazanıyor. Artık ihracat yapan firmalar, üretim süreçlerinde suyu nasıl yönettiklerini belgelendirmek zorunda. Dokuma dalında boyalı suyun geri kazanımı üzerine çalışmalar başladı fakat Türkiye için kritik bir bölüm olan dokumada bu dönüşüm kolay olmayacaktır.”

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez

Sürdürülebilir tarım

Uzmanlar, tarım bölümünün kuraklığa karşı dirençli hale getirilmesi için suyun daha verimli kullanılmasını sağlayacak sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, bilhassa özellikle kuru tarımla yetiştirilen hububat ve bakliyat eserlerinin yağış ölçüsüne direkt bağlı olduğuna dikkat çekerek, “Buğday, arpa, nohut ve mercimek üzere eserler kuraklıktan en fazla etkilenenler ortasındadır. Ayrıyeten, sulama gerektiren eserlerde de su yetersizliği nedeniyle randıman düşüşleri görülebilir” dedi. Suiçmez; Trakya, Güney Marmara ve İç Anadolu üzere bölgelerde meyve ve zerzevat yetiştiriciliğinin de risk altında olduğunu kaydetti.

Fiyata da yansır

Kuraklığın çarşıya pazara da yansıyacağını söyleyen Suiçmez, “Su krizi yaşandığı takdirde tarımdan randıman alamayız ve eserler bozulur. Kaliteli eser sayısı azalır. Bu sebeple marketlerde besin eserlerinin fiyatları yükselir. Barajlardan tarlalara su ulaştıracak yatırımların Devlet Su İşleri tarafından artırılması gerekmektedir. Kişisel damlama sulama sistemlerine yönelik kredi takviyelerinin sağlanması üzere tedbirler, çiftçilerin bu sorunu tek başına çözmesini kolaylaştıracaktır “ diye konuştu.

Çevre Mühendisi ve İklim Uzmanı Dr. Baran Bozoğlu

‘İstanbul’la birlikte etraf vilayetleri de etkiler’

Nüfus yoğunluğu ve sonlu su kaynakları nedeniyle İstanbul’un kuraklık için en riskli bölgelerden biri olduğuna dikkat çeken Etraf Mühendisi ve İklim Uzmanı Dr. Baran Bozoğlu, İstanbul’un su muhtaçlığının etraf illerden sağlandığını hatırlatarak “Yaşanacak su krizi yalnızca İstanbul’u değil, etraf vilayetleri de önemli oranda tesirler. Bu krizi çözmek, etraf kentlerin de sürdürebilirliğini sağlamak manasına gelir” dedi. Kuraklıkla uğraşta, nüfus artışının da denetim altına alınması gerektiğini belirten Bozoğlu, “Bu sene su ıstırabı yaşanmasa bile önümüzdeki yıllarda yaşanma mümkünlüğü hayli yüksek. Gelecek yılların ve jenerasyonların garantisi için İstanbul’a göçün durdurulması şart” dedi.

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız

Riskli bölgeler

Su Siyasetleri Derneği Lideri Dursun Yıldız, Trakya, Güney Marmara, Ege, Batı, Orta ve Doğu Akdeniz ile Güneydoğu Anadolu’nun batısında bölgesel kuraklıkların arttığını belirtti. Yıldız, “1 Ekim 2024’te başlayan yeni su yılında ülkemizin yaklaşık yarısında alansal yağışlar olağanların çok altında kalmıştır. Bahar yağışları yetersiz kalırsa Edirne, Bursa, İzmit, Konya, İzmir, Bodrum, Adana ve Hatay vilayetlerimizin yer aldığı bölgelerde hidrolojik ve ziraî kuraklıklar yaşanabilir. Su idaresinde ve kullanımında niyet yapımızı ve kullanım alışkanlıklarımızı kesinlikle değiştirmemiz gerekiyor” diye konuştu.

İSKİ: 2025 ve 2026’da sorun yok

İSKİ tarafından Milliyet’e yapılan açıklamada, hesaplamaların asgarî yağışa nazaran yapıldığı ve aylık, haftalık ve yıllık olmak üzere su istikrarının hesaplandığı belirtildi. İstanbul’da 2025 yılında su teminine yönelik yüzde 99 oranda bir sorun görülmediği ve yağışlar olağan seviyede seyrederse 2026 yılının da rahat geçeceği tabir edildi. Açıklamada, “Su kaynaklarımız farklı bölgelerde bulunuyor. Melen ve Düzce tarafından kâfi su transferini gerçekleştiriliyor. Melen’den su temin etmeye devam edilecek. Bu sene İstanbul için su zahmeti yaşanmaz” denildi.

Hayat kaynağı Dicle’de kuraklıktan etkileniyor

Diyarbakır’da çok sayıda canlı çeşidi için hayat kaynağı olan Dicle Irmağı ve civarı, iklim değişikliğinin tesiriyle yaşanan kuraklıktan olumsuz etkileniyor. Geçen yılın kasım ayında çekilen bu fotoğrafta geçimini hayvancılıkla sürdüren vatandaşların, küçükbaş hayvan sürülerini suların kısmen çekildiği bölgeye getirerek su muhtaçlıklarını karşıladıkları görülüyor.