Sevgi Çavuşoğlu / Haber Merkezi – Marmara Denizi’nde meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki zelzelenin akabinde vatandaşlar artçı sarsıntılar dahil beklenen sarsıntılarla ilgili bilgi almak emeliyle taşınabilir uygulamalara yöneldi. Fakat bu uygulamalar, dolandırıcıların oyununa dönüşebiliyor. Uzmanlar, bu tıp uygulamalarla kullanıcıların banka hesaplarına erişim sağlanabildiğine dikkat çekiyor.
Android işletim sistemine sahip cep telefonlarına, sarsıntı şimdi kullanıcıların bulunduğu noktaya ulaşmadan saniyeler evvel bildirim geliyor. iOS işletim sisteminde ise bu türlü bir özellik bulunmuyor. Bu nedenle bilhassa Apple kullanıcıları, “deprem bildirim uygulamaları” indiriyor.
Dolandırılabilirsiniz!
Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan, Android ve Apple mağazalarında fiyatlı ya da fiyatsız birçok sarsıntı uygulaması bulunduğunu belirterek “Küçük söz oyunlarıyla, zelzele olmadan evvel bilgi veriliyormuş üzere bir algı yaratılıyor. Bu uygulamalar fakat zelzele sonrası, yani ölümcül S (ikincil) dalgası gelmeden haber verebilir” dedi.
Depremlerin akabinde süratle birçok yeni uygulama çıktığını ve bunun yeni riskler doğurabileceğini söyleyen Demircan, “Uygulamaların kimilerinde ziyanlı yazılımlar bulunuyor. Bu yazılımlar, vatandaşların başta bankacılık uygulamaları olmak üzere telefonlarındaki birçok hassas bilgiyi ele geçirme potansiyeline sahip” ikazında bulundu. Birtakım uygulamaların kurumlardan bilgi aldığını lakin bu dataların yeniliği, doğruluğu ve kurumlarla olan direkt temasın belgisiz olduğunu vurgulayan Demircan, “İşini düzgün yapan uygulamalar da var. Android işletim sistemlerinde olduğu üzere, sistemin kesimi üzere çalışan muteber uygulamalar mevcut. Fakat mağazalardan uygulama indirirken çok dikkatli olunmalı. Uygulamanın kim tarafından geliştirildiği, kimlerden takviye alındığı ve datanın nasıl korunduğu çok değerli. Ayrıyeten uygulamanın ardında devlet dayanağı yahut resmi bir kurumdan alınan data desteği bulunup bulunmadığı da denetim edilmeli” açıklamasını yaptı.
Android’in uyarısı
Android telefonlardaki zelzele ihtar sisteminin bir uygulama değil, direkt işletim sisteminin bir modülü olduğunu söyleyen Demircan, şunları kaydetti: “Cihazların içindeki hareket sensörleri, yerden gelen sismik titreşimleri algılayabiliyor. Android, milyonlarca telefondan eş vakitli bilgi toplayıp işliyor. Şayet birçok aygıtta misal hareketler tespit edilirse, sistem o bölgedeki kullanıcılara zelzele başlamadan saniyeler evvel ihtar gönderiyor. Sistem P dalgasını aldığında, kullanıcılara ikincil dalgalar dediğimiz S dalgası gelmeden birkaç saniye evvel ikazda bulunabiliyor.”
Apple’da yok
Apple’ın, sadece devlet kurumlarından gelen genel acil durum ihtarlarını kullanıcıya ilettiğini söyleyen Demircan, “Apple’ın telefonlarında da emsal hareket sensörleri bulunuyor. Fakat Apple, bu sensörlerden data toplayıp işleyerek bir erken ikaz sistemi geliştirmedi. iPhone’larda zelzele öncesi ikaz yok. Apple yalnızca devlet kurumlarından gelen genel acil durum bildirimlerini gösteriyor” tabirlerini kullandı.
Yanıltıcı olabilir
Siber Güvenlik Uzmanı Gökhan Say da “Özellikle bu türlü periyotlarda bu usul uygulamaların indirilmesi önemli manada arttığı için, dolandırıcılar bunu fırsata çevirerek kullanıcıları ‘şuraya tıklayın’ usulü uydurma yönlendirmelerle bilgisayarlarına yahut telefonlarına ziyanlı yazılım yüklemeye itebilir. Gerçek mağazalar yerine geçersiz siteler üzerinden indirilen geçersiz uygulamalar da kıymetli bir tehdit oluşturuyor” değerlendirmesinde bulundu.
Say, “Android kullanıcıları, mevcut sarsıntı ihtar sistemlerini telefonlarında kullanmalarında yarar var. Lakin Apple kullanıcılarının bu tıp uygulamaları telefonlarına yüklemeleri riskli olabilir. Bu sistemlerin yanılgı oranı epeyce yüksek yüksek olabiliyor ve yanlış ihtarlar, bilhassa gerilimli anlarda kullanıcıları paniğe sokabilir. Anlık dehşet ve yanlış bilgi, insanların kendilerini tehlikeye atmaları üzere fecî sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle, en sağlam tahlil, devletin kendi zelzele ikaz sistemini kurmasıdır” dedi.
ONLARCA UYGULAMA VAR
Bildirim geç geliyor
App Store’da toplamda 30’a yakın sarsıntı ikaz uygulaması bulunuyor. Bu uygulamaların birden fazla fiyatsız üzere görünse de, kimilerinde indirildikten sonra fiyat talep ediliyor. Kullanıcı yorumlarına bakıldığında, uygulamaların geç çalıştığı ya da bilgi almak için ödeme yapılması gerektiği üzere şikayetler öne çıkıyor.
‘Uzmanlar’ kervanına Erbaş da katıldı!
Her jeoloğun zelzele uzmanı olmadığı söylense de “deprem uzmanı” olduğunu argüman eden isimlerin birbiriyle çelişen açıklamaları devam ederken, bir zelzele yorumu da farklı bir bilim alanından geldi! Fizyoloji alanında uzman olan Doktor Oytun Erbaş, bir televizyon kanalında zelzeleye ait yorumlarda bulundu. Erbaş’ın “Asıl büyük zelzele şimdi gerçekleşmedi. Küçük zelzeleler olabilir lakin bunlar yıkıcı olmayacaktır. Ama büyük bir sarsıntı bir gün muhakkak olacak” biçimindeki açıklamaları toplumsal medyada büyük reaksiyon topladı. Toplumsal medya kullanıcıları, sarsıntı konusunda uzman olmayan birinin bu çeşit öngörülerde bulunmasını eleştirdi.
Murat Bardakçı ‘Üşümezsoycu’ oldu
Tarih alanındaki çalışmalarıyla bilinen gazeteci-yazar Murat Bardakçı ise uzun müddettir savunduğu “İstanbul’da 250 yıllık zelzele periyodu” görüşünden vazgeçtiğini, Jeofizik Profesörü Şener Üşümezsoy’un tezine dayanak verdiğini söyledi. Bardakçı, “Bilim adamlarının çaplarını da görüyoruz. Şener Üşümezsoy’a o kadar laf ediliyor ancak Düzce’yi tek bilen odur. Naci Görür de 50 yer sayıyor, bir tanesi tutuyor. O denli iş olmaz” dedi.
