TBMM Başkanı Kurtulmuş, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’ni ziyareti sırasında katıldığı TRT Avaz ve Manas TV ortak canlı yayınında soruları yanıtladı.
Kırgızistan’a resmi ziyareti kapsamında Kırgızistan Meclis Başkanı Nurlanbek Turgunbek Uulu ile baş başa ve heyetler ortası görüşmelerin dostça bir havada gerçekleştiğini anlatan Kurtulmuş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ortasındaki kusursuz bağlantının, parlamentolar ortasında da oluşturulması ve artırılması bakımından bir adım atıldığını söyledi.
Bugün iki ülke parlamentosunun ortak mutabakat zaptını imzaladıklarını anlatan Kurtulmuş, akabinde Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov tarafından kabul edildiğini ve hoş bir görüşme gerçekleştirdiklerini söyledi. Kurtulmuş, “Türkiye-Kırgızistan alakalarının geldiği noktada, bundan sonrasıyla ilgili neler yapılabilir? Bilhassa Türk dünyasının önüne çıkmış olan bu harika büyük fırsat nasıl kıymetlendirilir? Bununla ilgili olarak karşılıklı olarak her iki ülkenin atacağı adımlar, ilgilerimizin daha da kuvvetlendirilmesi için neler yapılabilir? Bunları müzakere ettik.” diye konuştu.
Kurtulmuş, Türkiye-Kırgızistan ilgilerini daha da ileriye götürecek, kıymetli bir görüşme trafiği gerçekleştirdiklerini lisana getirdi.
“TÜRKİYE’Yİ TEMSİLSİZ BIRAKMAMAK İÇİN GAYRET SARF EDİYORUZ”
TBMM Başkanı Kurtulmuş, Türkiye ile Kırgızistan ortasındaki münasebetlere parlamentolar ortası diplomasinin tesirine ait bir soru üzerine, yalnızca iki ülke ortasında değil, parlamenter diplomasinin son vakitlerde memleketler arası ilgilerin en kıymetli araçlarından biri haline geldiğine işaret etti.
Dünyada çok sayıda parlamenter diplomasi platformunun oluşmaya başladığına dikkati çeken Kurtulmuş, TÜRKPA’nın, Türk devletleri ortasında kıymetli bir parlamenter diplomasi aracı olduğunu kaydetti.
Kurtulmuş, parlamenter diplomasinin, ülkeler ortasındaki ikili ya da çok taraflı bağları destekleyecek yahut rastgele bir hususta bir milletlerarası kamuoyu oluşturacak, memleketler arası toplulukta aktif bir açılım yapabilecek araçlardan biri olduğunu söyledi.
Türkiye’nin parlamenter diplomasiye büyük değer atfettiğini, bütün memleketler arası platformlarda bulunmaya uğraş ettiklerini belirten Kurtulmuş, “Komisyonlarımız, Meclisi Başkanı olarak ben hiçbir alanda Türkiye’yi temsilsiz bırakmamak için uğraş sarf ediyoruz. Bu olağan ki muhataplarımız nezdinde de değerli bir alan oluşturuyor. Bu çerçevede inşallah bizim bu ziyaretimizden sonra mevkidaşım Parlamento Lideri’ni da Türkiye’de heyetiyle bir arada ağırlamak mümkün olur.” sözlerini kullandı.
Kurtulmuş, Kırgızistan ziyaretini parlamenter diplomasi açısından çok kıymetli ve verimli olarak gördüğünü de vurguladı.
“DÜNYA YENİ BİR DÖNEME GİRDİ”
TBMM Başkanı Kurtulmuş, “Türk Devletleri Teşkilatının yine şekillenen dünyada faal bir güç olması için alacağı durum nedir?” sorusuna, “Tarih, coğrafya, gelişen milletlerarası münasebetler, bir küme devletlerin önüne yeni imkanlar getirir. Ben, bu türlü bir devrin başlangıcında olduğumuza inanıyorum.” cevabını verdi.
ABD ve Rusya’nın kutup başları olduğu iki kutuplu dünya sisteminin, Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla birlikte geride kaldığını anlatan Kurtulmuş, ABD’nin dünyada aktif olduğunu tez ettiği tek kutuplu dünya sisteminin sona erdiğini; Berlin Duvarı’nın yıkılmasına benzeri sembolik bir gelişmenin, 2022 yılının yaz aylarında ABD’nin Afganistan’dan çekilmesiyle birlikte görüldüğünü söyledi.
Dünyanın yeni bir periyoda girdiğini söz eden Kurtulmuş, “Bu devrin nasıl şekilleneceği, güç istikrarlarının nasıl tecelli edeceğine ait bugünden yarına birtakım öngörülerimiz, iddialarımız var lakin çok net bir formda bunun ortaya konulması çok mümkün olmayabilir. Bir şey çok net; bundan sonra hiçbir ülkenin, bölgenin, kıtanın tek başına dünyayı yönetmesi mümkün değil. Bundan sonraki periyot çok kutuplu bir devir olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Çok kutuplu dünyada aslında çok merkezlilik denebilecek bir yapının ortaya çıkabileceğini lisana getiren Kurtulmuş, bunun ne kadar süreceğini bugünden kestirmenin sıkıntı olduğunu belirtti. Kurtulmuş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ama şunu çok rahat söyleyebiliriz; dünyanın her yerinde, Asya’da, Avrupa’da, Orta Doğu’da, Latin Amerika’da, Afrika’da, her yerde bu çok merkezli, çok kutuplu sistemin tesirlerini görmeye başlayacağız. İşte tam da bu noktada, buradan, Orta Asya’dan başlayarak Kafkaslar, Anadolu toprakları, Balkanlar, Avrupa’nın içine kadar uzanan coğrafyada dünyanın en değerli stratejik bölgelerini kuşatan Türk dünyası var. Yaklaşık 300 milyon nüfusu, yer altı, yer üstü kaynakları, epey genç nüfusuyla, yeni dünyanın stratejik denklemleri içerisinde isminden çok kelam ettirebilecek, parlayan bir yıldız haline gelebilecek bir Türk dünyası var. Bu bakımdan Türk dünyasının hem kendisinin farkına varması hem imkanlarının, potansiyellerinin farkına varması hem de bunların gerçekleştirilebilmesi için de işbirliklerini en üst düzeye çıkarması lazım. Bu manada çok değerli şansların önümüzde olduğunu, bunları değerlendirmenin de tarihi bakımdan bizler için büyük bir sorumluluk olduğunu düşünüyorum. Bu çerçevede de Türk Devletleri Teşkilatının kurulmuş olması kıymetli bir adımdı, birinci başlangıçtı. Buna paralel olarak parlamentoların ortak tabanı olarak TÜRKPA’nın kurulmuş olması değerli bir gelişmeydi.”
Bütün Türk dünyasının bağımsızlığını kazanmasının 30 yıl evvel gerçekleştiği düşünüldüğünde, 30 yıl içinde alınan uzaklığın takdire şayan olduğunu kaydeden Kurtulmuş, bu kısa mühlet içerisinde bu ülkelerin hepsinin ulusal kimlikleri üzerinde yeni bir bağımsızlık ruhu oluşturduğunu söyledi.
Ziyaretlerinde de bu ülkelerin önemli bir gelişme içerisinde olduğunu gördüğünü anlatan Kurtulmuş, “Bu fırsatların hepsinin kıymetlendirilmesi ve Türk devletleri ortasında değerli bir ortaklaşmanın ve gelişmenin temin edilmesi gerekir. Biz bunu yalnızca Türk devletlerinden dostlarımızla konuşmuyoruz; batılılarla da konuşurken diyoruz ki ‘Burada, böylesine değerli bir coğrafyada 300 milyonluk bir Türk dünyasının varlığı, dünya barışına katkıdır.” diye konuştu.
Kurtulmuş, Avrupa ve Asya ülkeleriyle, Çin ve Rusya ile münasebeti olan Türk dünyasının, Türk Devletleri Teşkilatı’nın güçlenmesinin, dünyada barışa katkı sağlayacağını, daha yaşanabilir dünyanın kurulabilmesi için yer hazırlayacağını tabir etti.
“DEVREDİLEN EĞİTİM KURUMLARI ORTASINDA BİR DE ÜNİVERSİTENİN VAR OLMASI ÇOK ÖNEMLİ”
TBMM Başkanı Kurtulmuş, Kırgızistan’daki bazı okulların Türkiye Maarif Vakfına (TMV) devredilmesiyle ilgili gelişmelere değinerek, bu okulların TMV’ye devredilmesinin Türkiye-Kırgızistan ilgilerini çok olumlu etkileyeceğini vurguladı.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov’un liderliği ve vizyonuyla bu okulların TMV’ye devredildiğine dikkati çeken Kurtulmuş, şöyle konuştu:
“Bu okullarda yaklaşık 17 bin öğrencinin eğitim gördüğü bir eğitim topluluğundan bahsediyoruz. Bölümle ilgili ufak sorunlar var. Bunlar da inşallah bugünkü görüşmelerimizden sonra hızla telafi edilerek meseleler aşılacak. Bu, hem Kırgızistan’ın gelişmesine çok büyük katkı sağlayacak hem de Türk-Kırgız alakalarını geliştirmek bakımından çok pahalı bir adım. Ayrıyeten devredilen eğitim kurumları ortasında bir de üniversitenin var olması çok kıymetli. Böylelikle Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinin yanında bir öbür üniversitemiz daha olacak. Her iki üniversitenin birlikte var olması, Türk-Kırgız işbirliğinde eğitim alanındaki epeyce somut imgelerden birisi olacak. Bu adımların ikili alakalara çok büyük katkısı olacak.”
Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nin Türk dünyası açısından ehemmiyetine ve başarılarına işaret eden Kurtulmuş, en son 10 yıl evvel gördüğü üniversitenin, ortadan geçen müddet içerisinde kurumsal olarak çok büyüdüğünü belirtti.
Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinin, eğitim alanında Türkiye’nin Orta Asya’da en kıymetli varlık noktalarından birisi olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, “Bugün dünyada muvaffakiyet sıralamasında birinci 1000 ortasında yer aldığını duymak, bizim için de sevindiricidir. Mezun olan yaklaşık 13 bin öğrenciden bahsediyoruz ve şu anda da eğitim alan 6 bine yakın öğrenci var. Bunlar olağanüstü değerli gelişmeler. Hepsi hoş bir Anadolu Türkçesi konuşuyor. Ayrıyeten yabancı lisan öğreniyorlar ve hem çok kültürlü, enternasyonal bir okul ortamında okuyorlar hem de Türkiye’nin dostları, kardeşleri olarak başarılı bir eğitim almış oluyorlar.” değerlendirmesinde bulundu.
Kurtulmuş, Türkiye’nin dünyanın her yerinde faal olarak gücünü artırmasının çok kıymetli olduğunu, gittikleri her yerde Türkiye’ye karşı çok büyük bir sevgi ve sempati olduğunu gördüklerini anlattı.
Türkiye’nin kültürel diplomasi kurumlarının, bulundukları ülke insanlarının gönlüne dokunduğunu tabir eden Kurtulmuş, dünyanın farklı yerlerinde çalışmalarını sürdüren Yunus Emre Vakfı, TİKA, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) ve TMV üzere kurumların çalışmalarına işaret etti.
