AYDIN HASAN/ ASENA YATAĞAN- İsrail kamuoyu, Suriye topraklarında Türkiye ile çatışma riski ihtimalini ve buna yönelik hazırlıkları tartışırken, uzmanlar, iki ülke ortasında yaşanan tansiyonu, sürecin nasıl ilerleyebileceğini Milliyet’e kıymetlendirdi.
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker: Olağan kaidelerde İsrail kendi istikametinden Orta Doğu’daki dengeyi daima Türkiye ile birlikte ve onun üzerinden sağladı. Ancak Orta Doğu karıştı ve Amerika İsrail’in ardına geçiyor. Bugün direkt doğruya İsrail’i Amerika olarak kıymetlendirmek lazım. Zira İsrail tek başına kalmış olsa, Amerika dayanak vermese, ayakta kalabilme bahtı yok. Türkiye’yi de yanımda nasıl tutabilirim fikri hakim iken Netanyahu ile birlikte bu ortadan kalkıyor. Türkiye, Filistin davası hasebiyle ve Suriye üzerinden ortaya koyduğu politikayla İsrail için bir handikap oluşturmaya başladı. İslam İşbirliği Teşkilatı’nda 57 ülke var, onların içinde bütün haşmetiyle bu işin içine girmiş olan Türkiye’dir. Türkiye bu çabasıyla çok rahatsız ediyor Netanyahu zihniyetini.
‘Güvencesi ABD’
Şimdi İsrail “Türkiye bu manada bakıldığında başımızın derdidir. Suriye’deki varlığıyla da kendini oraya empoze ettirirse haklı menfaatlerimize tecavüz noktasına gelir. Geleceğimizi garanti altında göremeyebiliriz. Bu nedenle Türkiye ile bir savaşı da göze almak mecburiyetindeyiz. Biz Türkiye ile karşılıklı olarak galip gelecek yahut o manada Türkiye’ye diz çöktürecek bir pozisyonda değiliz” diyor. Garantisi gerisindeki ABD’dir. “Dolayısıyla Türkiye’nin daha üstüne çıkabilecek sistemlerimiz üzerinde daha önemli çalışmalar yapmak durumundayız” diyorlar. “Türkiye ile çatışma üç ila beş yıl içinde kesinlikle vuku bulacaktır” sonucuna varıyorlar. Amerika’daki Yahudi lobisinin olağanüstü büyük aktifliği var. Oradaki CEO’lar ve iş adamlarından da kelam etmek lazım. Bunların hepsi bir ortada bir güç oluşturmakta. Onun için Amerika’nın İsrail’den vazgeçmesi mümkün değil. Orta Doğu itibariyle İsrail onun en büyük teminatı.
Suriye rahatsızlığı
ANKASAM Lideri Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol: Türkiye’nin Suriye siyaseti, İsrail yayılmacılığı açısından bir mahzur olarak görülmekte. Ankara’nın Suriye’nin bağımsızlığı, toprak bütünlüğü ve üniter yapısının korunmasını temel alan siyaseti ve bu bağlamda başta ABD ve AB olmak üzere, Arap dünyasının verdiği dayanak, olumlu yaklaşım, Tel Aviv’i rahatsız etmekte. Ankara’nın Suriye’de başarılı bir ulus-devlet inşası noktasında Şam idaresi ile bağlantılarını genişletme ve derinleştirme eğilimi, Suriye’yi bölmek-çatıştırmak suretiyle Arz-ı Mevud projesini hayata geçirmeye çalışan İsrail açısından artık yeni ve asıl gündem unsurudur. Düne kadar bölgede isteklerini büyük ölçüde gerçekleştiren İsrail artık kuvvetli bir aktör ile karşı karşıya olduğunun farkındadır ve bunu artık en uç noktalarda, senaryolar bağlamında tartışmaya açmıştır.
İsrail’in direkt bir savaşı göze alabilmesi mümkün değil. Türkiye’yi içten ve dıştan yıpratmaya, baskı altına almaya yönelik ataklarına sürat verme yoluna gidecektir. Türkiye’yi sosyo-ekonomik olarak içeride bir karmaşaya itmeye çalışan İsrail ve Siyonist çevrelerin Türkiye’de siyasi dizayn arayışları da vakit zaman gündeme gelmektedir. Türkiye’yi “başarısız devlet” olarak gösterme faaliyetleri hız kazanabilir.
‘Trump istemez’
Türkiye ile savaş, açıkçası kıyamet savaşı olacaktır. İsrail ve Amerika’daki birtakım Evanjelik kısımların bu savaşı arzuladığı, planladığı anlaşılmakta. Ancak Trump’ın, Biden idaresine nazaran daha rasyonel bir tavır takınacağı beklenilmekte. Trump’ın Türkiye bağlamında ortaya koyduğu telaffuz ve hareketler, böylesi bir savaşı istemeyeceği tarafında. Kuvvetle mümkün Netanyahu’nun Washington ziyaretinde Suriye mevzuu ve Türkiye, İsrail’in sınırlılıkları boyutunda gündeme getirildi. Beyaz Saray’da isteği takviyesi alamayan Netanyahu, birtakım oldu bittiler üzerinden ABD takviyesini yanına almaya çalışıyor üzere.
İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD Başkanı Trump’ı ikinci döneminde ziyaret eden birinci yabancı başkan olmuştu. Uzmanlar Netanyahu’nun Beyaz Saray’dan istediği takviyesi alamadığı görüşünde.
‘Karşısında hava gücü istemiyor’
Emekli Tümgeneral Doç. Dr. Güray Alpar: İsrail, Türkiye ile çatışmayı göze alamaz. İsrail’in esasen son günlerde daima girdiği çatışmalarda bir yıpranması kelam konusu. Türkiye’ye ile çatışmaya girerse gücünü tüketmiş olur. Yapılan açıklamaları değerlendirdiğimiz vakit İsrail genel olarak etrafında kendisine karşı kullanılabilecek bir hava gücü istemiyor. Karadan yaptığı faaliyetlerde çok zayiat veriyor. Bu nedenle havadan faaliyette bulunuyor. Karşısında da güçlü hava kuvvetleri olmadığı için buna çok rahatlıkla başvuruyor. Burada Suriye farklı bir durum İsrail için. Türkiye’nin bu bölgede hava üssü elde edeceği, buradaki hava kuvvetlerini kullanabileceği yahut hava savunma sistemlerini buraya yerleştirebileceği haberleri İsrail’i çok ürkütüyor. İsrail, son periyotta ileride kendisine yönelik kullanabilecek yerleri Suriye’de imha ederek, hava alanlarına atak düzenleyerek yahut belirli silah sistemi üretebilecek yerleri hücumlar düzenleyerek yok ediyor.
Bölgede İsrail, ABD tarafından kullanılan bir güç. İsrail de Amerika’yı kullanıyor. ABD bölgedeki varlığını direkt devam ettirme yerine İsrail’i kullanarak devam ettirme gayesini taşıyor. Kendisine ziyan vermeye başlayana kadar.
Beş farklı çatışma senaryosu
Türkiye ile İsrail ortasındaki tansiyonun Suriye nedeniyle yükselmesi sonrası iki ülkenin sıcak çatışmaya girme ihtimali bilhassa İsrail basınında sık sık yer buluyor. Ocak ayında İsrail’de güvenlik bütçelerini değerlendirmesi için kurulan Nagel Komisyonu’nun hükümete, Türkiye ile muhtemel bir savaşın gerçek bir risk olduğu ve buna karşı hazırlık yapılması istikametinde rapor sunması da kaygıyı artırırken, iki ülkenin çatışması halinde mümkün senaryolar da gündeme getirildi. Yapılan tahlillerde, İsrail ile NATO üyesi Türkiye ortasındaki direkt bir çatışmanın ittifak için varoluşsal bir tehdit oluşturacağı söz edildi. Ortaya atılan birtakım senaryolar şunlar:
1) İsrail’in Türkiye’ye direkt bir akın başlatması durumda Türkiye, NATO’nun 5. unsuru yeterince bu taarruzun tüm üye devletlere yapıldığı manasına geldiğini savunacak.
2) Türkiye’nin İsrail’e direkt bir akın başlatması durumda İsrail, yakın müttefiki ABD’nin Türkiye’yi NATO’dan çıkarması gerektiğini savunabilir.
3) NATO devletleri, Türkiye’nin yanında ittifaka üye olmayan bir “müttefik” olan İsrail’e karşı askeri bir atağa katılmak istemeyebilir. Lakin İsrail, Türkiye’ye karşı kışkırtıcı bir akın gerçekleştirirse, NATO ülkelerinin Ankara’ya takviye sunması bekleniyor.
4) NATO üyeleri ortasında Türkiye’nin NATO’dan süreksiz olarak uzaklaştırılmasına yönelik fikir ortaya çıkabilir.
5) Türkiye, İsrail’e saldırırsa, İsrail’in kendini savunması için Washington’da güçlü bir dayanak bulabilir. -DIŞ HABERLER
Bakan Fidan dün temasları kapsamında İzlanda Dışişleri Bakanı Thorgerdur Katrin Gunnarsdottir ve İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy ile görüştü.
DIŞİŞLERİ BAKANI FİDAN: SURİYE’DE İSRAİL İLE ÇATIŞMA GÖRMEK İSTEMİYORUZ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı için bulunduğu Belçika’nın başşehri Brüksel’de röportaj verdi. Bakan Fidan, “Suriye’de İsrail ile rastgele bir çatışma görmek istemiyoruz. Zira Suriye, Suriyelilere aittir. Suriye Türkiye’ye ilişkin değildir, İsrail’e ilişkin değildir. Suriyeliler ismine konuşamayız. Lakin İsrail’in Suriye’deki askeri tesislere yönelik tekrarlanan atakları, yeni hükümetin DEAŞ da dahil olmak üzere düşmanlardan gelen tehditleri caydırma yeteneğini zayıflatıyor” sözlerini kullandı.
Bölgesel tehdit
Türkiye’nin, Suriye’deki geçiş periyodunda terör örgütlerinin ülkedeki askeri imkanların yetersizliğinden faydalanmasını istemediğini belirten Fidan, “Ne yazık ki İsrail, yeni bir devletin DEAŞ ve öbür terör taarruzlarına ve tehditlerine karşı kullanabileceği tüm bu yetenekleri tek tek ortadan kaldırıyor. İsrail’in Suriye’de yaptıkları sırf Suriye’nin güvenliğini tehdit etmekle kalmıyor, birebir vakitte bölgenin gelecekte istikrarsızlaşmasına da yer hazırlıyor” diye konuştu.
Fidan, “Şam’daki yeni idare, Türkiye üzere Suriye’nin komşusu olan İsrail ile belli anlayışa sahip olmak istiyorsa bu onların kendi bileceği iştir” tabirlerini kullandı. -BRÜKSEL İHA
