Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – 31 yaşındaki Briana Adesso isimli genç bayan sağlıklı besleniyordu ve faal bir ömür üslubuna sahipti. Sağlıklı bir ömür biçimini benimseyen genç bayan bedeninde bir tuhaflık fark etmişti. 2022 sonu ile 2023 başı ortasındaki altı aylık vakit diliminde yaklaşık 40 kilo alan genç bayan beyin sisi, yorgunluk, güç eksikliği, parmak ucu uyuşması üzere problemler yaşayınca gerçek bir sorun olduğunu anladı ve doktora gitti. Evvel kan testi yapıldı lakin sonuçlarında bir anormallik görülmedi. Daha kapsamlı bir araştırma için geniş bir tarama testine girdi ve tiroid ultrasonu çekildi. Ultrasonda tiroid bezinin üzerinde hormon üretimini engelleyen çok sayıda âlâ huylu büyüme olduğu ortaya çıktı. Kendisine hipotiroidi -yani tiroid bezinin az çalışması- teşhisi konuldu ve bu durum metabolizmasının çökmesine neden oldu. Ayrıyeten tiroid problemlerinin yanı sıra insülin direncinden de muzdarip olduğu tespit edildi. Briana Adesso’nun hayatı bir anda tepetaklak oldu ve tesadüfen fark ettiği hastalığı bakın hayatını nasıl değiştirdi.
HEM SAĞLIKLI BESLENİYOR HEM SPOR YAPIYORDU
Briana Adesso 31 yaşında genç bir öğretmendi. Yaşamayı çok seven Adesso, sıhhatine çok dikkat ediyor nizamlı bir formda spor yapıyordu. Lakin son vakitlerde kendini epey halsiz hissediyordu ve ne yaparsa yapsın bu his hiçbir halde gitmiyordu. Sonunda doktora gidip sorunun ne olduğunu bulmaya çalıştı. Bir türlü geçmeyen halsizliği ve yorgunluğu, daima kilo alması yapılan testlerle de bir sonuca varmadı. Sonunda kanser olduğunu bile düşündü ve ayrıntılı test yapılmasını istedi.
Tüm tetkikleri yapan tabibi metabolizmayı, büyümeyi ve gelişmeyi düzenleyen hormonlar üreten kelebek formunda bir bez olan tiroidinin ultrasonunu çekti. Bezin üzerinde hormon üretimini engelleyen çok sayıda güzel huylu büyüme olduğu ortaya çıktı. Hipotiroidi teşhisi alan bayanın bütün metabolizması çöktü. Adesso’nun tiroid meselelerinin yanı sıra insülin direncinden de muzdaripti. İnsülin direnci, bedendeki hücrelerin insüline daha az reaksiyon vermesiyle oluşan ve kilo alımına yol açabilen bir durum.
TİROİDE BİR DE İNSÜLİN EKLENDİ
Hastalığı teşhis edildikten sonra tedavisine başlanan Adesso, spora ve istikrarlı beslenmeye devam etti. İlaçların da tesiriyle kilo vermeye ve eski sıhhatine kavuşmaya başladı. Başlangıçta hangi rahatsızlıktan muzdarip olduğu bir türlü anlaşılamayan Adesso’nun ömür kalitesinde de gözle görülür bir güzelleşme yaşandı.
Hipotiroidi hakkında daha ayrıntılı bilgi almak üzere Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Nazlı Gürsoy Kırnap’a danıştık. Doç. Dr. Kırnap, hastalığı şu sözlerle tanımladı:
“Hipotiroidi, tiroid bezinin kâfi ölçüde hormon üretememesi sonucu ortaya çıkan bir hormon yetersizliğidir. Tiroid hormonları; oksijen tüketimi, hücrelerin büyümesi ve olgunlaşması ile birlikte vitaminler, hormonlar ve besin öğelerinin metabolizmasında hayati rol oynar. Bu hormonların eksikliğinde halsizlik, yorgunluk, kas güçsüzlüğü, soğuğa tahammülsüzlük, kilo alma, kabızlık, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, tırnak kırılması ve günlük iş performansında azalma üzere belirtiler görülebilir.”
Ciddi iyot eksikliği olan bölgelerde hipotiroidinin en sık nedeninin iyot eksikliği olduğunu ileten Doç. Dr. Kırnap, iyot eksikliği olmayan bölgelerde hipotiroidinin en sık nedeninin bir otoimmün hastalık olan Hashimoto tiroididi olduğunun altını çizdi.
“Hashimoto tiroiditi tiroid bezinin otoimmüniteye (vücudun kendi kendini yabancı algılayarak yaptığı hasar) bağlı başlangıçta büyümesi kronik periyotta de giderek küçülmesi ile ilerleyen bir hastalıktır” diyen Doç. Dr. Kırnap, “Her yıl hastaların yüzde 5’inde hipotiroidi gelişir. Bayanlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Nedenleri genetik yatkınlık ve çevresel faktörler suçlanmaktadır. Başka otoimmün hastalıklarla birlikte görülmesi genetik yatkınlığı takviyeler. Romatoid artrit, lupu, otoimmün gastrit, böbrek üstü bezi yetmezlikleri, bayan ve erkekte cinsiyet hormon eksiklikleri, çölyak, karaciğer sirozlarının birtakım tipleri ile birlikte görülebilir. Bu iltihabi süreç genetik yatkın bireylerde, radyasyon, sigara, fazla iyot maruziyeti sonucu hastalık tetiklenebilir. Bunun dışında hipotiroidi, ilaçlara bağlı, beyinde hipofiz hastalıklarına bağlı yahut süreksiz tiroid iltihaplarına bağlı da gelişebilir” açıklamasında bulundu.
‘BULGULAR SİLİK OLABİLİR’
Hipotiroidinin başlangıç evresinde bulgularının tıpkı bu olaydaki üzere silik olabileceğini ileten Doç. Dr. Kırnap, “Hastalığın derecesine bağlı bulgular şiddetlenir. Üstte bahsettiğimiz bulguların varlığında laboratuvar testi yapılarak teşhis mutlaklaştırılır. Teşhis katileştirildikten sonra tiroid hormonlarının üretilmiş formları hastaya verilir. Tedavi eksik hormonu yerine koyma tedavisidir. Hastalığı geri döndüren tedavi değildir. O nedenle hormon tedavileri sistemli alınmalıdır. Belirli aralıklarla dozu denetim edilmelidir“ dedi.
Açıklamalarını hastalığın tedavi süreciyle ilgili bilgilendirerek sonlandıran Doç. Dr. Kırnap şu cümleleri kullandı:
“Hipotiroidide temel prensip eksik hormonu yerine koymaktır. Bu hormon birebir tiroid hormonu üzere metabolizmamızın çalışmasında vazifeleri yürütür. Tiroid hormonları kesinlikle aç karna (yemekten 30-45 dk önce) ve tek başına alınmalıdır. Kimi ilaçlar ile ve besin ile etkileşirler. Bunun sonucunda kâfi emilim olmaz. İlaçtan gereğince faydalanamayız. Şayet hipotiroidi ile birlikte öteki otoimmün hastalıklar var ise ve bunlar için ek diyet gerekiyor ise dikkat etmek gerekir. Örneğin beraberinde çölyak hastalığı var ise glutenden mahrum diyet önerilir. Karaciğer hastalığı var ise hastalığın derecesine nazaran kimi diyetler önerilir. Fakat tek başına hipotiroidi de bu türlü bir teklife bugünkü bilgilerimize nazaran gerek yoktur. Her bireye önerebileceğimiz kâfi iyot içerikli besin (ülkemizde tuzlara eklenmiş iyot genel kullanılan tuz ölçüsü hesaplanarak günlük gereksinimi karşılayacak halde desteklenmiştir), istikrarlı sağlıklı beslenme ve fizikî aktivite hipotiroidili hastalara da önerilir.”
