AYDIN HASAN/ANKARA- Türkiye’nin Rusya – Ukrayna Savaşı’na karşın son üç yıl içinde oluşturduğu fiili statüko ile Karadeniz bölgesinde Orta Doğu gibisi tansiyon ortamınının oluşmasını engelledi.
Gerilim denetim altına alındı
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırısı üzerine “savaş değrelendirmesi” yapan Türkiye, Montrö Kontratının 19. unsurunu uygulamaya koydu. Bu çerçevede yaklaşık üç yıldır, Ukrayna ve Rusya’nın gemilerine Montrö kararları gereği, ABD başta olmak üzere batılı ülkelerin savaş gemilerine de fiili olarak İstanbul Boğazı büsbütün kapatılmış durumda. Bu yolla savaşın denize sıçraması büyük oranda engellenerek, tansiyonun Karadeniz’de tırmanması denetim altına alındı. Türkiye, yürüttüğü aktif diplomatik eforlar sayesinde Karadeniz’e kıyıdaş başka ülkelere ilişkin askeri gemiler hariç olmak üzere NATO da dahil ilgili tüm taraflara bir sonraki ikaza kadar “Boğazlardan askeri gemi geçirmemelerini” telkin etti. Böylelikle Boğaz geçişlerine dair bir gayri resmî statükonun oluşumuna liderlik etti.
Uygulama sürecek
Rusya ile Ukrayna ortasında ateşkesin ilan edilmesi durumunda bile Türkiye, Montrö Sözleşmesi’ni barış muahedesi imzalanana kadar uygulamaya devam edecek. Genelkurmay Başkanlığı’nın uyumunda Ankara’da Deniz Kuvvetleri Komutanlığı karargahında 15-16 Nisan tarihlerinde İstekli Ülkeler Koalisyonu içinden 21 ülkeden yabancı temsilcinin iştiraki ile Karadeniz güvenliğinin askeri boyutunun deniz planlamaları ile ilgili toplantı yapıldı. Toplantıda, Türkiye’nin kalıcı barış tesis edilene kadar Montrö’yü uygulamaya devam etmesinde mutabık kalındı. Böylelikle Türkiye’nin Karadeniz güvenliğiyle ilgili tavrı, milletlerarası çapta kıymetli bir dayanak almış oldu.
